Mộc hoa trắng là một loài thực vật phân bố khá rộng rãi, xuất hiện ở nhiều quốc gia khác nhau. Tại Việt Nam loại cây này mọc nhiều ở các tỉnh phía Bắc và miền Trung. Cây được điều chế thành vị thuốc nam, làm cao mộc hoa trắng mang đến nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe. Đặc biệt là khả năng điều trị các bệnh lý về đường tiêu hoá. Cụ thể về những lợi ích mà mộc hoa trắng mang đến cho người sử dụng như sau.
Cây mộc hoa trắng và những đặc điểm chính
Cây mộc hoa trắng còn được gọi là cây sừng trâu, cây mức lá to, míc lông, mức hoa trắng,… Cây thuộc họ trúc đào có tên khoa học là Holarrhena antidysenterica Wall.
Cây có nhỏ hoặc mọc to và có thể cao đến 12m. Cành non nhẵn hoặc mang lông màu nâu đỏ, có nhiều bì khổng trắng rõ. Những sẹo trên lá còn sót lại thường nổi lên. Lá mọc đối nhau và gần như không cuống, không có lá kèm có hình bầu dục đầu tù hay nhọn. Đáy lá tròn hoặc nhọn và dài từ 12 – 15cm, bản rộng 4 – 8cm. Mặt trên lá bóng có màu xanh lục nhạt.
Cây mộc hoa trắng có hoa màu trắng mọc thành xim hình ngù ở các kẽ lá hay đầu cành. Quả màu nâu có vân dọc hình cung và rất nhiều hạt. Hoa thường nở vào tháng 3 đến tháng 7 còn quả bắt đầu xuất hiện vào tháng 6 đến tháng 12 trong năm.
Khi quả chín già là thời điểm thu hoạch hạt thích hợp nhất. Hạt cây mộc hoa trắng có thể dùng ở dạng tươi hoặc làm khô để sử dụng trong điều trị. Cả hạt và vỏ cây mộc hoa trắng đều được sử dụng để làm thuốc chữa bệnh. Lá cây cũng có nhiều hoạt chất có lợi trong điều trị.
Cao mộc hoa trắng được bào chế hoàn toàn từ hạt và vỏ cây. Loại cao này được dùng cho các vấn đề như viêm, dạ dày, sốt, tiểu đường, vàng da,…
Mộc hoa trắng và những lợi ích đối với sức khỏe
Từ vỏ cây mộc hoa trắng có 2% các alkaloid – amin nguồn gốc tự nhiên với: Conessin, Conkurchine, Kurchine, holarrhemine, kurchicine, holarrhenine, conkurchinnine. Trong đó, conessin có tác dụng dược lý chính. Còn hạt mộc hoa trắng chứa 36 – 40% dầu và 0.025% alkaloid.
Cả hạt và vỏ cây mộc hoa trắng đều có thành phần hoá học và dược tính cao nên chúng được ứng dụng để dùng trong điều trị nhiều bệnh lý.
Chống tiêu chảy
Một trong những tác dụng phổ biến, chính nhất của cây mộc hoa trắng chính là điều trị các bệnh về đường tiêu hoá.
Nghiên cứu trên 3 chủng khuẩn E.coli thì nước sắc từ vỏ cây mộc hoa trắng có hoạt tính chống tiêu chảy, tác động hiệu quả lên nhiều giai đoạn. Mộc hoa trắng còn có khả năng ức chế sự sản xuất và bài tiết độc tố của vi khuẩn trong đường ruột, giảm độc lực của các vi khuẩn gây độc tố ruột.
Ngoài ra, nước sắc từ cây mộc hoa trắng còn có tác dụng lên những vi khuẩn khác như tụ cầu, lỵ,… ngăn ngừa bệnh viêm đại tràng.
Chống ký sinh trùng
Thành phần Conessin của cây mộc hoa trắng có khả năng tiêu diệt giun, lỵ amip, kén của ký sinh trùng. Hoạt chất này có khả năng ức chế tăng trưởng, khử trùng và chống ăn mòn hiệu quả. Hiệu lực của Conessin cũng tương tự emetin nhưng ít độc, tác dụng đến nhiều dạng ký sinh trùng, cũng như dễ sử dụng hơn.
Giảm đái tháo đường
Hạt mộc hoa trắng chiết xuất được etanolic có hoạt tính trong việc giảm tình trạng đái tháo đường. Liều lượng từ 250 – 300 mg/kg dịch chiết etanolic ức chế được hoạt động của alpha glycosidase. Từ đó giảm được sự hấp thụ carbohydrate từ ruột, ngăn tình trạng tăng đường huyết sau ăn.
Ngoài ra, chiết xuất lá từ mộc hoa trắng cũng có đặc tính giảm nguy cơ đái tháo đường. Với liều lượng 400 mg/kg dùng trong 21 ngày liên tục có thể so sánh với glibenclamide liều lượng 5 mg/kg dùng bằng đường uống.
Phòng chống ung thư
Nhiều nghiên cứu tại phòng thí nghiệm cho thấy tác dụng gây độc tế bào của chiết xuất lá mộc hoa trắng chống lại đến 14 dòng tế bào ung thư ở người. Những tế bào này xuất phát từ 9 loại mô khác nhau: Ruột, vú, cổ tử cung, phổi, hệ thần kinh trung ương, gan, miệng, tuyến tiền liệt, buồng trứng.
Khả năng chống ung thư vẫn đang được tiến hành nghiên cứu với nhiều giai đoạn chiết xuất khác nhau. Các nhà nghiên cứu đã quan sát và phát hiện phân đoạn hòa tan các hoạt chất của cây trong cloroform có khả năng chống ung thư cao nhất trên các dòng tế bào ung thư ở người.
Những tác dụng khác
Tại Ấn Độ và Ayurveda, loại cây này còn được dùng để chữa các bệnh liên quan đến sốt, vàng da, rối loạn máu, thiếu máu,… Mộc hoa trắng còn có tác dụng chống oxy hóa, chống co thắt, làm chậm nhịp tim, hạ huyết áp, kích thích sự co bóp ruột và tử cung,…
Mộc hoa trắng cùng nguyên liệu cao mộc hoa trắng mang đến nhiều tác dụng tốt trong y dược. Nhưng bạn cần thận trọng khi dùng cho trẻ nhỏ, tránh dùng cho phụ nữ mang thai và đang cho con bú. Những thông tin trên chỉ có giá trị tham khảo và không thể thay thế việc điều trị kê đơn của bác sĩ có chuyên môn. Trước khi sử dụng mộc hoa trắng để làm vị thuốc, bạn cần hỏi ý kiến bác sĩ để phòng tránh những rủi ro có thể phát sinh.
