Lý trí là thứ giúp bạn phân biệt đúng sai, lợi hại, nhận định được rõ ràng sự việc, đi đúng hướng để có thể đạt kết quả như mong muốn. Lý trí còn có khả năng giúp cho con người có thể khống chế được những hành vi của bản thân. Những người có lý trí chính là những người biết kiềm chế, giữ gìn được sự cân bằng, không cho phép bản thân vượt quá giới hạn đặt ra. Họ biết điều gì mình nên làm và điều gì không nên làm. Họ suy nghĩ rất chín chắn trước khi làm, biết điều khiển kiểm soát những việc mình sẽ làm, nắm bắt được những gì đang diễn ra trong cuộc sống. Vày thì thật sự lý trí là gì? hãy cùng chúng tôi tìm hiểu rõ hơn về lý trí qua bài viết dưới đây nhé!
Khái niệm lý trí là gì ?
Lý trí là một khả năng của ý thức để có thể hiểu các sự việc, sử dụng tư duy logic, kiểm định và khám phá những sự kiện; thay đổi và kiểm soát hành động, tích lũy kinh nghiệm và niềm tin dựa trên những thông tin mới hay có sẵn mà bản thân thu thập được. Lý trí thường được sử dụng ở trong các hoạt động trí tuệ của con người có thể kể đến như khoa học, triết học, toán học, ngôn ngữ, và nghệ thuật và có thể được cho là quan năng tinh vi nhất của con người. Khái niệm lý trí đôi khi còn được gọi là Quan năng lý trí (rationality) hay là lý trí suy luận (discursive reason) một khái niệm đối lập với Bản năng lý trí (intuitive reason).
Lý trí cũng có thể được gắn với suy nghĩ, nhận thức, phán đoán. Ví dụ, việc suy nghĩ về nguyên nhân, kết quả đánh giá lời nói là thật hay nói dối nhận diện những gì là tốt hay xấu.
Biểu hiện của những người sống có lý trí
Những người lý trí có cách sống bao dung vì họ thấu hiểu được những nỗi khổ và tâm tư của người khác. Gặp được những hoàn cảnh thuận lợi họ vẫn không chủ quan ngay cả khi khó khăn vẫn luôn giữ được bình tĩnh tìm hướng suy nghĩ thấu đáo rồi từ đó có cách giải quyết vấn đề. Lý trí giúp con người nhận định được rõ vấn đề, giải quyết được vấn đề theo cách có lợi nhất. Dùng cái tâm để nghe, ta mới có thể thấu hiểu người khác hơn, có thể đặt bản thân mình vào hoàn cảnh người khác để mà suy nghĩ, thấu hiểu. Bởi vậy, có thể nói rằng trí tuệ của con người tượng trưng cho lý trí, còn tình cảm thì là đại diện cho cảm xúc. Nếu như chúng ta quá lý trí thì sẽ khiến bản thân trở nên khô cứng, còn quá tình cảm thì lại không đem đến kết quả gì. Có thể nói lý trí và cảm xúc phải luôn đi liền với nhau, nếu như chúng không thống nhất sẽ khiến chúng ta dễ dàng đưa ra những quyết định sai lầm, phải đối mặt với những hiểu lầm không đáng có lâu dần còn có thể dẫn đến những sự khủng hoảng trong cuộc sống.
Vậy tại sao nên sống một cách lý trí? lợi ích của việc sống lý trí
Việc sống một cách lý trí là vô cùng cần thiết bởi chúng mang lại những lợi ích như sau :
Người sống lý trí có thể thích nghi được với rất nhiều những hoàn cảnh khác nhau
Những người lý trí “thắng không kiêu, bại không nản”, khi gặp hoàn cảnh thuận lợi, họ không đắc ý, không kiêu căng. Khi gặp nghịch cảnh, hay khi bị người đời khinh bỉ họ vẫn bảo trì được sự bình tĩnh của mình. Trái lại, người không có lý trí khi gặp cảnh bất thường là sẽ bỏ quên tất cả, lúng túng không biết xử trí ra sao gặp phải thất bại là sẽ mất niềm tin hoặc là phẫn nộ đến mức mất phương hướng.
Người lý trí khi gặp mọi việc đều suy nghĩ một cách thấu đáo rồi mới hành xử. Đó là bởi vì khi làm việc, họ có thể duy trì được tâm thái bình thản và suy nghĩ thanh tỉnh. Những điều đó giúp cho họ thoát khỏi sự tự lợi và luôn có một ý chí khoan dung rộng lượng. Trái lại, những người không lý trí gặp chuyện không như ý muốn sẽ nổi trận lôi đình, nóng giận mà làm ra một số việc xốc nổi hại người hại mình. Đó là bởi vì thường những người không lý trí là những người trẻ tuổi nôn nóng, dễ dàng bị kích động, họ có tri thức và kinh nghiệm nhưng không đủ.
Một người chỉ có khi thoát khỏi được nô dịch của dục vọng, của lòng tham mới có thể lý trí, thanh tỉnh và thực sự đạt được tự do.
Người lý trí có thể dễ dàng bao dung cho người khác
Trong đường đời mỗi một bước đi chúng ta đều không thể tránh khỏi những sự tình không được như ý, những chuyện khiến cho người ta phiền não thật sự rất nhiều. Có thể bị người khác chỉ trích, bịa đặt vô căn cứ, thậm chí là tạo ra những lời đồn không hay… Khi ấy, nếu như chúng ta không thể khoan dung bỏ qua thì cuộc sống sẽ rất mệt mỏi, đánh mất đi rất nhiều điều tốt đẹp, thoải mái.
Một số người cho rằng, bao dung là sự nuông chiều sai lầm, là biểu hiện của những kẻ yếu thế. Kỳ thực thì không phải như vậy mà trái lại, bao dung chính là biểu hiện của người lý trí và có một tình yêu thương mạnh mẽ. Chỉ có những người lý trí mới thấu hiểu được nỗi khổ riêng của người khác để mà bao dung, tha thứ cho họ.
Những người lý trí thường có trực giác nhạy bén
Đối với những người lý trí, một khi học đã học được cách nhìn nhận cuộc sống xung quanh học sẽ dần trở nên cực kỳ nhạy bén. Trong những hoàn cảnh bất ngờ họ có thể dùng trực giác của mình để phát hiện những sự thay đổi một cách sớm nhất, từ đó nhanh chóng đưa ra được hướng xử lý toàn vẹn, không lúng túng làm hỏng việc.
Vậy con người ta nên nghe theo lý trí hay cảm xúc
Không có câu trả lời chắc chắn nào cho câu hỏi này cả. Chúng ta cần phải biết cân bằng giữa tình và lý, bởi chúng luôn gắn liền với nhau. Sự kết hợp giữa lý trí và cảm xúc sẽ tạo nên lối sống, cách ứng xử tạo nên tác động tốt vào cuộc sống mà ta đang sống. Nếu như quyết định một vấn đề chỉ dựa trên lý trí bạn sẽ trở thành người vô tình dễ làm mất lòng người khác. Còn nếu chỉ dựa trên tình cảm thì khi đó bạn sẽ không thể đưa ra quyết định đúng đắn, không thể giải quyết được vấn đề. Cần phải biết kết hợp đầy đủ cả hai thì mọi việc mới được giải quyết một cách tốt đẹp.
Bởi vậy khi đứng trước một vấn đề cần phải đưa ra quyết định, ta không nên đắn đo lựa chọn giữa tình cảm và lý trí, mà hãy xem tính quan trọng của vấn đề từ đó đưa ra được một quyết định phù hợp nhất.
Lý trí là gì? Lý trí là ngọn đèn hải đăng, soi sáng và chỉ dẫn chúng ta tìm được lối đi đúng đắn. Hãy sống một cách lý trí để có được những lựa chọn đúng đắn nhất trên con đường của mình nhé!
